In onze maatschappij wordt er regelmatig gesproken over suikerverslaving en worden de effecten van suiker ook wel eens vergeleken met het gebruik van cocaïne. Veel mensen vinden het lastig om producten met suiker te laten staan of om na 1 koekje te stoppen. Is het eten van suiker dan echt verslavend of is er sprake van een andere verklaring?
Is suiker eten verslavend?
Wanneer je het hebt over een verslaving, dan is er sprake van afhankelijkheid van de stof en treden er onthoudingsverschijnselen op wanneer je ermee probeert te stoppen. Verder zorgt het gebruik in het algemeen voor problemen zoals baanverlies, huwelijksproblemen en lichamelijke en psychische problemen. Bij een verslaving ben je fysiek en mentaal afhankelijk van de stof en doe je je best om keer op keer te kunnen gebruiken, ook als dit ten koste gaat van je relatie, gezin, vriendschappen of je werk.
Dopamine
Bij het gebruik van alcohol of drugs, wordt het beloningscentrum in je hersenen getriggerd. Dit gebeurt ook wanneer je suiker eet. Er wordt onder andere dopamine vrijgemaakt, waardoor je een prettig gevoel krijgt. Dopamine zorgt ervoor dat je gemotiveerd wordt om het nogmaals te doen zodat je weer dat fijne gevoel kunt ervaren. Dopamine komt ook vrij tijdens beweging, seks en het luisteren van je favoriete muziek. Dit stofje motiveert je om iets te doen, maar dopamine is geen stof waar je afhankelijk van kunt worden. Je kunt daarom niet zeggen dat suiker eten verslavend is. Als je stopt met het eten van producten met suiker, ontstaan er geen onthoudingsverschijnselen en je hebt niet steeds meer suiker nodig om hetzelfde prettige gevoel te ervaren. Dit is wel het geval bij alcohol en drugs. Als we echt verslaafd zouden kunnen zijn aan suiker, dan zouden we letterlijk pakken suiker weg eten, maar dat gebeurt niet.
Omdat suiker eten je beloningscentrum stimuleert, voel je wel de motivatie om het te eten. Als je dat feit combineert met een persoonlijke voorkeur voor zoet eten, dan kun je zeker het gevoel ervaren dat je er niet van af kunt blijven. Dopamine wordt niet voor niks ook wel eens de “slavendrijver” genoemd. Deze motiverende stof is trouwens erg belangrijk in de overleving. Dopamine komt vrij bij het eten van energierijk voedsel (suiker en vet), bij beweging en bij seks. Allemaal dingen die nodig zijn voor primaire overleving. In onze maatschappij zit er in een heleboel producten suiker en daardoor kun je dus steeds gemotiveerd worden om het te nemen. Dat is heel lastig, maar het is niet hetzelfde als afhankelijk zijn van een stof zoals alcohol of drugs.
Eten als copingsmechanisme
Toch kun je wel dat gevoel hebben dat de chips of chocola vanuit de kast jouw naam roept. Hoe zit dat dan? Eten heeft verschillende functies. Het is niet alleen een manier om energie binnen te krijgen. Vet of suikerrijk eten kan een middel zijn om te dealen met lastige emoties. Door het eten van deze producten kun je even ontsnappen aan een moeilijke emotie en een fijn gevoel ervaren. Dit maakt emotie eten heel efficiënt op de korte termijn. Daarna komt de emotie weer terug waardoor je waarschijnlijk opnieuw wilt eten om er weer vanaf te komen. Suikerrijk voedsel werkt dan niet verslavend, maar is een manier geworden om te ontsnappen aan lastige emoties; een copingsmechanisme. Wanneer je gaat werken aan een gezonde emotie regulatie, zal de behoefte aan suikerrijke producten afnemen.
Strenge gedachten over suiker
Verder spelen je eigen gedachten ook een rol in de behoefte aan suiker. Als je van mening bent dat suiker slecht of dikmakend is, ontstaan er vanzelf eetregels over het eten van suiker. Hierdoor voel je een beperking, terwijl het eten van producten met suiker wel een natuurlijke behoefte kan zijn. Dit zorgt voor spanning en uiteindelijk worden die suikerrijke producten juist extra aantrekkelijk. Je kunt dan een sterke drang voelen om het te eten en dat kan verslavend aanvoelen. Bewust minder suiker eten, werkt daarom ook averechts.
Deze eetdrang zal verminderen wanneer je je eetregels los kunt laten en jezelf toestemming geeft om alles te mogen eten, dus ook de producten met suiker. En dan bedoel ik het niet als een excuus om alles te mogen eten wat los en vast zit, maar om de vrijheid te ervaren om te mogen naar de behoeftes van je lichaam.
Conclusie
Suiker triggert net zoals alcohol en drugs het beloningscentrum in je hersenen, maar suiker is geen stof waar je afhankelijk van kunt worden en je krijgt geen onthoudingsverschijnselen als je stopt met het eten van suiker. Suiker is daarom niet verslavend, maar door de dopamine kun je er wel steeds naar verlangen. Suikerrijk voedsel kan ook een manier zijn om te dealen met lastige emoties en door je eigen eetregels kan suikerrijk eten extra aantrekkelijk worden, waardoor je een sterkere drang voelt om deze producten te eten. De behoefte aan suikerrijke producten zal afnemen, wanneer je werkt aan een gezonde relatie met eten inclusief effectieve emotie regulatie.